Otomotiv endüstrisinin halen en ilişkili olduğu sektörlerden birisi de kuşkusuz akaryakıt dağıtım sektörü.
Bu pazarın liderleri, içten yanmalı motorlarla çalışan otomobillere yakıt satışından, elektrikli otomobillere elektrik şarjı sağlamaya doğru dönüşüyor. Yani araçlar gibi istasyonlar da hibrit oluyor.
Ancak bunun ötesinde akaryakıt sektöründe bir süredir, araçla yola düşelim düşmeyelim hepimizin deneyimlediği ancak pek bahsedilmeyen sessiz bir devrim yaşanıyor.
Bu devrimin adı istasyonlarda akaryakıt dışı satış devrimi. Bu sayede akaryakıt istasyonları yolcuların seyahatleri sırasında ihtiyaçlarını karşılamanın ötesinde, onlara kahve deneyimi yaşatabiliyor, sıcak fırın ürünleri sağlayabiliyor, ya da tamamen o akaryakıt şirketinin geliştirdiği ve başka yerde bulamayacakları içecekleri satabiliyor.
Geçmişle karşılaştırıldığında temizlik seviyesi AVM gibi toplu alanlardaki tuvaletleri geride bırakmanın ötesinde, madeni yağ satışını başka bir seviyeye taşıyıp, yetkili servise ya da sanayiye gitmeden profesyonel yağ değişim hizmetleri sağlanabiliyor.
Sözün özü eskiden yakıt almak için gittiğimizde alışveriş yaptığımız istasyonlarda artık diğer hizmetler için gittiğimizde yanında yakıt alabilir hale geliyoruz.
Sonuç olarak bu durum istasyonların gelirlerine de yansıyor, hatta akaryakıt bayileri gelirlerinin yüzde 50’sini bu satışlardan elde edebiliyor.
Bu alandaki ürünlerini bir süredir duyuran ve akaryakıt istasyonlarında ‘Select’ markasıyla premium market konseptini yaygınlaştıran Shell, patentli yiyecek-içecek markası ‘deli2go’ ürünlerinin de etkisiyle market satışlarını katladı.
Kahve ve sandviç ürünleriyle tercih edilmenin yanı sıra, browniden suşiye 120 farklı ürün için kurduğu tedarik zinciri ile yüksek satış rakamlarına erişen şirket, akaryakıt istasyonları dışında da sabit marketler açmayı planlarına dahil etti ve kurduğu mobil market ile konsepti denemeye başladı.
Biz de konuyu, Türkiye’de 101 yıldır faaliyette olan şirketin üst yöneticisiyle, Shell&Turcas CEO’su Emre Turanlı ile konuştuk.
‘MARKETLERİ AKARYAKITTAN BAĞIMSIZ GÖRMEYE BAŞLADIK’
Turanlı, günümüzde zincir market iş modelinin akaryakıt sektörünün ana operasyonlarından birisi haline geldiğini söyledi.
Bu iş kolunun son yıllarda daha da önem kazandığını kaydeden Turanlı, “Aslında istasyondaki market işi çok uzun yıllardır dünyanın farklı yerlerinde yapılıyor. Fakat, tarihsel olarak market biraz daha arkadan gelen bir iş kolu olmasına rağmen, son 15 senede hem dünyada hem de Türkiye’de çok önemli bir yere geldi. Bizim istasyonlarımızdaki marketler ise, hem ürün gamı hem de sunuş şeklinden dolayı gün içinde aracı ile seyir yapmayan vatandaşa da hizmet ediyor. Örneğin, Gaziantep’te organize sanayide bir istasyonumuz var. Burası A noktasından B noktasına giden insanların olduğu bir yer değil, ama burada günlük kahve satışımız 500 adedi buluyor. Dolayısıyla marketlerimizi akaryakıttan bağımsız olarak görmeye başladık ve hatta bununla alakalı bazı adımlar da atıyoruz” dedi.
Emre Turanlı, marketlerde kendi markalı ürün gelişimine önem verdiklerini de anlatarak, 4 yıl önce yıl genelinde 2 milyon adet kahve satarken, bu yıl sadece bayram haftasının bulunduğu ayda aynı adette kahve satışı gerçekleştirdiklerini bildirdi.
‘EN BÜYÜK KAHVE ZİNCİRLERİNDEN BİRİYİZ’
Bu yıl sonuna kadar istasyonlarda 20 milyon adet kahve satmayı hedeflediklerini anlatan Turanlı, “Şu anda Türkiye’nin neredeyse üçüncü büyük kahve zinciri olma durumundayız. Bir kahveci olmamamıza rağmen bunu nasıl yaptığımız merak ediliyor. Birincisi, çalışan kalitesi ve güler yüz. Bunlar en önemli kriterler, ikincisi ürünün kalitesi. ‘Deli2go’ markası altında 120 adet farklı ürün çeşidimiz var. İnanmayacaksınız belki ama istasyonlarımızda suşi bile satıyoruz. Hatta suşi çabuk tükendiği için, özellikle büyük şehirler dışında isim yazdırılıyor. Eskiden akaryakıt almaya gelen buraya da girip bir şey alır belki ya da güzel marketin olursa daha çok akaryakıt satarım anlayışı vardı. Şimdi ise bunu ayrı bir iş kolu olarak oturttuk. Gelirinin yüzde 50’sine kadar marketten yapabilen bayilerimiz var” dedi.
Turanlı, market işine yönelimin, sanılanın aksine fosil yakıtlı araçlardan uzaklaşmanın bir ilgisi olmadığını da vurgulayarak, “Artık akaryakıtın çok az satılacağına yönelik bir algı var. O yüzden buradan gelir kaybı yaşandığı ve sektörün marketlere yöneldiği düşünülüyor, ama aslında ana sebep bu değil. Buradaki ana konu gayrimenkuller. Bizim istasyonlarımız şehir içinde değerli yerlerde bulunuyor. Dolayısıyla orada sizin yarattığınız değerin artması gerekiyor. Çünkü orası başka bir iş koluyla rekabet ediyor. Yani markete asıl ana yönelim buradan geliyor ve de tabi şöyle bir şey var, hani günümüzde. Tek yaşayan sayısı artıyor. Böylece, istasyonlarımız artık günlük yaşamda aracı olmayan bir çok insana da hitap ediyor. Önümüzdeki dönemde, akaryakıt istasyonlarımız dışında da market açma projemiz var” bilgisini paylaştı.
‘YEMEDİĞİMİZ ÜRÜNÜ MÜŞTERİMİZE SATMAYIZ’
Shell & Turcas CEO’su Emre Turanlı, Türkiye genelinde bin 141 istasyonlarının faaliyette olduğunu, bunların 980’inde ‘Select’ adı verilen yüksek standartta marketlerin yer aldığını da aktararak, “Vizyonumuzda bizim kendi ürünlerimizin satıldığı, kahvenizi alıp gidebileceğiniz ufak metrekarelerde lokasyan açmak var. Marketlerimizde sattığımız tüm ürünleri, önce biz kendimiz deniyoruz. Hem yiyiyoruz, hem de ofisimizde çalışanlarımıza ikram ediyoruz sürekli. Yani yemediğimiz ürünü müşterimize satmama gibi bir anlayışımız var” ifadelerini kullandı.
ŞARJ AĞINI İKİYE KATLAYACAK
Türkiye’de elektrikli araç satışlarında hızlı bir artış yaşanıyor. 2024’ün ilk ayında satılan otomobillerin yüzde 10’u elektrikli hale geldi. Bunda kuşkusuz yerli otomobil markamız Togg’un da büyük katkısı var.
Shell’in elektrikli araç şarj istasyonlarına yatırımlarını anlatan Emre Turanlı, dünya genelinde şirketin 250 bin adet şarj istasyonu bulunduğunu söyledi.
Geçtiğimiz yıl Togg ile yaptıkları işbirliğine de değinen Turanlı, “İstansyonlarımıza 180 kilovatlık hızlı şarj cihazlarını yerleştiriyoruz. Bu cihazlardan sadece Togg’a değil tüm marka elektrikli otomobillere hizmet veriyoruz. Bizim cihazlarımız, aracınızı 15-20 dakika içinde önemli bir şarj doluluğuna getirebilecek bir hızda çalışıyor. Bu sayede, şarj olmak için istasyonlarımıza gelen elektrikli araçlar çok beklemeden ve sıra yaratmadan istasyonlarımızdan ayrılabiliyor. Bu da önemli bir sirkülasyon yaratıyor. Şarj süreleri hızlandıkça, büyük lokasyonlarda çok sayıda şarj istasyonunun olduğu yerlerde şarj işlemi gerçekleşecek. Bugün Çin’de böyle alanlarımız var” dedi.
Shell & Turcas CEO’su Emre Turanlı’nın verdiği bilgiye göre, Shell Türkiye’nin bin 141 istasyonun yaklaşık 230’unda elektrikli araç şarj cihazı bulunuyor. Şirket, 2025 sonuna kadar bu sayıyı 450’ye çıkarmayı hedefliyor.
ENGELSİZ YAŞAMA, KADIN İSTİHDAMINA VE SPORA DESTEK
Shell Türkiye, 2023 yılında 100’üncü yılını kutlamıştı. Şirket, bu kapsamda birçok sosyal sorumluluk projesini de hayata geçirdi. Gerek şirket gerek kişisel olarak engelsiz yaşam, spor ve gönüllülük alanlarında çalışmalarının olduğunu vurgulayan Turanlı’nın verdiği bilgiye göre, şirketin sosyal alandaki çalışmaları şu şekilde;
“İlk olarak engelsiz hizmet alanlarından başlayayım. Bizim 800 istasyonumuzda engelsiz hizmet alanı dediğimiz yani engelli vatandaşlarımızın kullanabileceği, istasyonunda giriş park yeri olan kurduğumuz bir yapımız var. Burada engelli bir vatandaşımız gelip oradan hizmet alabiliyor. Birçok ülkede nüfusun yüzde 5’i ila 10’u oranında yaşayan engelli vatandaş oluyor. Bizim ülkemizde de bu milyonlara tekabül ediyor. Fakat bu vatandaşlarımız ne yazık ki toplumsal yaşama katılamıyorlar. Bizim bu projemizin arkasında yatan amaç da engelli vatandaşlarımızın toplumsal yaşama daha çok katılmasını sağlamak.”
Bu başladıkları yolculukta yakın bir zamanda milli paralimpik takımını da desteklediklerini kaydeden Turanlı, “Olimpiyatlara bu sene ciddi sayıda bir sporcuyla katılıyorlar. Türkiye Milli Paralimpik Komitesi (TMPK) ile iş birliği yapıyoruz. Oradaki aslında ardında yatan amaç da bu engelli vatandaşlarımıza ne kadar zor bir sporda bile çok başarılı olunabileceğini ve onun bir yansıması olarak da bütün bu vatandaşlarımızın toplumsal hayata katılması için bir ilham olması özelliğinde de yapıyoruz” ifadelerini kullandı.
Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği (TOFD) ile yaptığı bir çalışma ile de satılan sandviçlerden elde edilen gelirin bir kısmını bu derneğe ayıran Shell, ayrıca kadın istihdamını artırmak için 2018 yılında İşkur ile beraber çalışarak5 senede 5 binden fazla kadına istihdam sağlama başarısını gösterdi.
Yine bu yıl Türkiye Basketbol Ligi’nin ana sponsorlarından biri olan Shell bunu da bir sosyal sorumluluğa çevirdi.
Bu konuya ilişkin Turanlı şunları söyledi:
“Basketbol liginin ana sponsorlarından biriyiz. Ama orada bunu bir sosyal sorumlulukla birleştirmek istedik ve ligde atılan her sayının 10 katını Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı’na (TEGV) bağışlıyoruz. Bu seneye de devam edecek. Bu tarz çalışmalarla gençlerin eğitimi, kadınların istihdamı ve engelsiz yaşam alanı sağlama bakımından da yatırım yapıyor, bunları istasyonlarımıza da yansıtıp bir ekosistem yaratmaya çalışıyoruz.”
Türkiye’de Shell’in Almanya ile birlikte Avrupa’daki en büyük iki operasyonundan birini yürüttüğünü aktaran Turanlı, Türkiye Cumhuriyeti ile birlikte 100. Yılını kutlayan şirketin ikinci yüzyıl hedeflerine ilişkin, “100 sene içerisinde ülkemizin katkı sağlayan bir parçası olduk. Türkiye her zaman Shell için önemli bir yer oldu, bu ikinci yüzyılımızda da böyle olacak. Özellikle şarj ağı anlamında yatırımların artacağını düşünüyorum. Market işlerimiz ile bir Shell Cafe işleticisi de olabiliriz” diye konuştu.
