Sıralamaya giren Türk şirketleri şunlardır:
ASELSAN (42, geçen yıl 47 idi): Başta haberleşme ve sensörler olmak üzere savunma elektroniği üreticisi. ASELSAN 2008 yılında İlk 100’e giren ilk Türk şirketi olmuştur ve istikrarlı bir şekilde Türkiye’nin önde gelen savunma geliri yaratıcısı olmuştur.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI veya TUSAŞ) (50, 58’den yükseldi): Türk savunma havacılığının lideri 2012’de Top 100’e katıldı ve o zamandan beri ikinci sıradaki Türk firması oldu.
ROKETSAN (80’den 71’e): Güdümsüz roket ve güdümlü füze üreticisi olan şirketin gelirleri, ürünlerinin Türk insansız sistemlerine entegrasyonu sayesinde büyük ölçüde artmıştır.
Makine ve Kimya Endüstrisi (MKE) (84, yeni): Hafif silah, top ve mühimmat üreticisi; 2022’de bir kamu iktisadi teşebbüsünden anonim şirkete dönüştü. Topçu ve ilgili mühimmatlara yönelik artan talebin karşılanmasına yardımcı olmuştur.
Askeri Fabrika ve Tersane İşletmesi (AFSAT) (94, yeni): Uçak, deniz ve kara sistemleri üretimi ve bakımı. Pakistan (MİLGEM) Burkina Faso/Togo (mayın tarama gemileri) ile önemli anlaşmalar.
Defense News: Büyümeye hazırlanan Türk savunma firmaları, yeni ihracatlar için çabalıyor
Bu gruplandırmanın birkaç ilgi çekici yönü göze çarpmaktadır.
Birincisi, Türkiye uluslararası silah üreticileri arasında elit bir konumda yer almaktadır.
İlk 100’de sadece sekiz ülkenin ikiden fazla şirketi bulunmaktadır ve sadece üç ülkenin (ABD, İngiltere ve Çin) ilk 100’de Türkiye’den daha fazla şirketi vardır.
ABD kendi sınıfında ayrı bir yerde, ancak %25’lik savunma ihracatı artışı ve 2023’te 5,5 milyar dolarlık gelirle Türkler ikinci kademenin zirvesine yakın bir yere yükseldi.
İkinci olarak, Türk savunma sanayinin tartışmasız en dinamik sektörü olan insansız sistemler henüz ilk 100’e giren bir firma çıkarmadı, ancak ileride bunu yapmaya hazır görünüyor.
Bayraktar TB2 ve Akıncı TİHA’ların üreticisi BAYKAR, Türk savunma inovasyonunun ve çeşitli küresel sıcak noktalardaki operasyonel etkinin bayrak taşıyıcısı haline gelmiştir.
TUSAŞ da yüksek kaliteli insansız hava araçları üretiyor ve yarım düzine başka şirket de Türkiye’yi bu alanda bir inovasyon ve fiyat-performans lideri haline getirdi.
İnsansız sistemlere odaklanmayan beş Türk şirketinin İlk 100’e girmesi, Türk savunma anlayışının manşetlere çıkan insansız hava araçlarının ötesine bakması gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.
Üçüncüsü, bu büyüme Türk savunma sanayii için genişleyen bir müşteri ve ortak ağı olmadan gerçekleşemezdi; yerlileştirme yerli savunma ihtiyaçlarının milli ve yerli (yerel/ulusal olarak üretilen) kısmını artırırken, küresel olarak önemli firmalar yabancı pazarlara ve ortaklıklara ihtiyaç duymaktadır.
Türk savunma sektörü firmaları – toplamda 3.500’ün üzerinde – Ukrayna, İngiltere, Pakistan, Körfez ülkeleri ve diğer birçok ülke ile ortaklıklar kurmuştur.
Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve SSB Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün, son NATO zirvesi çerçevesinde Washington’da düzenlenen ikili Savunma Sanayi Üssü konferansında yaptıkları konuşmalarda Türk savunma sektörünü genç, dinamik, Ortadoğu, Afrika, Balkanlar, Orta ve Güney Asya’da eşsiz erişim imkânlarına sahip ve ABD firmalarıyla ortaklık kurmak için benzersiz bir konumda olarak tanıttılar.
Güler konferans sırasında Türkiye’nin 2024 yılının ilk yarısındaki ihracatının yıllık %20 artışla büyümeye devam ettiğini değerlendirdi.
Bu yılın Top 100’ü için ilginç bir bağlam da iki NATO müttefiki arasındaki savunma iş birliğini derinleştirmek ve genişletmek için Washington ve Ankara’da gösterilen çabalar. Murat Özyeğin başkanlığındaki Türk Amerikan İş Konseyi (TAİK) ve emekli General James Jones başkanlığındaki American Turkish Business Roundtable (ATBR) 2024 yılında ABD ve Türk firmalarını bir araya getirerek savunma sektöründe iş birliği alanlarını araştırmak üzere iki konferans düzenlemiştir.
Yakın zamanda onaylanan F-16 anlaşması ve Türk ve Amerikan firmaları arasında 155mm topçu mühimmatı için ortak girişim örneğiyle, bu türden daha birçok ortak girişimin ortaya çıkmasını bekleyebiliriz.
Ancak Türk savunma sanayii hala büyüme sancıları ve ikilemlerle karşı karşıya.
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü yakın zamanda yaptığı bir çalışmada Türk savunma sanayinin bir yol ayrımında olduğunu belirtmiştir: Savunma sektörünün yerlileştirilmesi yoluyla kendi kendine yeterliliğini arttıran ve önemli ihracat kabiliyetleri geliştiren Türk savunma sanayii, gelişmiş alt sistemler için sürekli ihracata ve savunma sanayii iş birliğine yeni bir bağımlılık geliştirmiştir.
Önemli ölçüde özerklik, savunma sektöründe tam bağımsızlık anlamına gelmemekte, daha ziyade karmaşık karşılıklı bağımlılığın devam etmesi anlamına gelmektedir.
Bu da büyümenin devamının Ankara, Washington ve Avrupa’daki NATO müttefikleri arasında proaktif danışma ve karşılıklı uzlaşma gerektireceği anlamına gelmektedir.
Büyümenin önündeki bir diğer engel de Türk hükümetinin enflasyonla mücadelesi ve şu anda önemli bir parasal sıkılaştırma kampanyasına tabi olması.
Hiperenflasyonla mücadelenin faiz oranları üzerinde yarattığı yukarı yönlü baskı, küçük firmaları büyük savunma sanayi oyuncularına dönüştürmek için yerel banka kredilerini daha az cazip hale getirdi.
Bu tür firmaların yerel banka veya devlet finansmanı yerine halka açılmayı tercih etmeleri bir çözüm olmuştur.
Küresel pazarda, Türk savunma ürünlerinin tipik özelliği olan sağlam fiyat-performans dengesine yönelik talep halen yüksektir.
Bu durum, halihazırda İlk 100’de yer alan beş Türk firmasının ve bu kulübe katılmayı hedefleyen firmaların büyümeye devam etmesi için iyi bir işaret.
2024 yılında Ankara’nın enflasyonu düşürme çabalarında ilerleme kaydedilmesi, makroekonomik istikrarın sürmesi ve Büyük Güç Rekabetinin devam etmesi halinde, Türk milli savunma sektörünün bu yılki güçlü performansının önümüzdeki on iki ay içinde tekrarlanması veya hızlanması beklenmektedir.
